Ondernemend

Er staat een nieuwe cultuurplanperiode voor de deur. Voor de komende periode (2017-2020) komt er op de cultuurbegroting vanuit het rijk structureel 10 miljoen euro bij. Een schamel doekje voor het bloeden. Kunst en cultuur blijven dus ook de komende jaren onder druk staan en daarmee iedereen die werkzaam is in deze sector – en vooral de kunstenaars. Met het imago van deze kunstenaars – en de sector – is het inmiddels iets beter gesteld dan vier jaar geleden. Breder gedeeld wordt het besef dat kunstenaars harde werkers zijn; ondernemend, innovatief, internationaal. En de sector is veerkrachtig – een pijnlijk compliment dat telkens weer wordt herhaald.

In het Nederlandse overheidsbeleid blijven kunst en cultuur ook de komende jaren een ‘onderschoven kind’. In woorden wordt de waarde van kunst erkend, maar deze woorden vertalen zich maar minimaal naar daden. Ter vergelijking: Defensie krijgt er volgend jaar (op een totale begroting van 7,9 miljard) 300 miljoen euro bij; anderhalf keer de cultuurbezuinigingen van het vorige kabinet.

Op cultuur is makkelijk bezuinigen en het terugdraaien daarvan is omgekeerd evenredig moeilijk. En dat terwijl uit een recent uitgegeven UNESCO onderzoek blijkt dat steden het juist goed doen dankzij cultuur en al helemaal wanneer er in de fase van stadsplanning al rekening wordt gehouden met de aanwezigheid van cultuur. Dat geldt voor zowel welvarende rustige steden als voor steden in oorlogsgebieden.

Cultuur heeft dus een positieve uitwerking op onder meer de gevolgen van oorlogen. Dat betekent nogal wat! Doordenkend daarover ontvouwt zich een bijna ideale wereld, een wereld waarin trauma’s beter verwerkt worden, een wereld met meer begrip voor de ander, een wereld waarin de omgeving veiliger voelt. Het zijn idealistische gedachten, zeker in een tijd waarin harde waarden het goed doen en angst een geaccepteerde raadgever is.

Veel kunstenaars zullen hun werk de komende jaren moeten doen met behulp van financiële restjes en ze zullen zoeken naar andere mogelijkheden. Laten we daarom praktisch – en ondernemend – zijn en het onderzoek dat BKNL onlangs liet uitvoeren goed bestuderen om te zien of de magere begrotingen van kunstenaars en kunstinstellingen nog een beetje aangevuld kunnen worden met overheidssubsidies voor ondernemers. Marktwerking in de kunsten zal nooit werken, maar stimulering van marktwerking door de overheid reikt verder dan de kunst- en cultuursector.