Vele werelden

De wereld van de beeldende kunst is vele werelden. Om er een paar te noemen.

Er is de wereld van de beeldende kunst van het grote geld, de kunst waar verdiend wordt door bijvoorbeeld handelaren en galeriehouders en uiteraard – als cultureel ondernemer – door de kunstenaar zelf. Dit is een wereld waarin de kunstenaar gewaardeerd en geprezen wordt, de wereld waar de media veel aandacht voor hebben en de wereld waar we trots op zijn. Dit is de wereld met een groot podium en publiek dat weet wat het kan verwachten, maar zich ook graag laat verrassen.

Er is de wereld van de beeldende kunst die wordt gestimuleerd door de overheden, die binnen de programma’s en de wensen van het regerende beleid past of die zich in elk geval binnen de lijnen van dat beleid weet te handhaven. De kunstenaars in deze wereld functioneren er goed, ontwikkelen zich en weten zich goed staande te houden – hoewel dat de laatste jaren moeilijker is geworden en het instrumentalisme en rendementsdenken de overhand neemt. Het is de wereld waar de media zo nu en dan aandacht voor hebben en de wereld waar op zijn minst de kenners trots op zijn. Het is de wereld met vele verschillende podia en mogelijkheden met een avontuurlijk publiek dat zich graag laat verrassen.

Ook is er de wereld van de beeldende kunst waarin de kunstenaars zo nu en dan financiële bijdragen ontvangen voor projecten en recidencies van fondsen en overheden, maar die bovenal hun eigen wereld creëren waarin ze leven en werken. Een wereld waarin de media nauwelijks een rol spelen, waarin het publiek klein is in aantal maar groot in trouw en een wereld die veel weet te bereiken op kleine schaal. Een wereld die zich soms onverwachts aandient en waarin het publiek soms pas achteraf beseft dat het publiek was.

Denk daarbij aan de vele kleine kunstenaarsinitiatieven in het land die – vaak zonder geldelijke beloning te ontvangen – mogelijkheden scheppen voor collega beeldend kunstenaars, die opkomen voor de belangen van kunstenaars, de kunstenaars die in de buurt projecten opstarten en daar werkelijk verandering teweeg weten te brengen, de beeldend kunstenaars die in zorginstellingen functioneren, op scholen, buurthuizen, de kunstenaars die uitwisselingsprogramma’s mogelijk maken en daarmee de basis leggen voor internationale netwerken. De kunstenaars wier werk niet te vertalen is en niet vertaald wordt in euro’s of in dollars. De wereld waar het niet gaat om rendement, maar om een diep geworteld vertrouwen in het belang van wat wordt gedaan, omdat het draait om integriteit, om een wens de wereld aan te raken en misschien te veranderen. Zonder media-aandacht, zonder enorme beloning, maar in heel veel gevallen met enorm veel plezier, voldoening en onmeetbaar resultaat.

Lees ook Manager worden? Leer dan filosofie en geschiedenis van Ramsey Nasr in NRC Handelsblad (€) en The Value of Nothing: Over de waarde van kunst van Hugo Bongers in PuntKomma.