Preuts

Alweer bijna een jaar geleden is de #MeToo-discussie begonnen, waarin machtsmisbruik uitmondend in ongewenste intimiteiten aan de kaak wordt gesteld: een discussie in de filmwereld, de theaterwereld, de muziekindustrie, de ‘gewone wereld’ en andere werelden. Ook over #MeToo in de museumwereld verschenen artikelen in de kranten, bijvoorbeeld over hoe om te gaan met werk van (mannelijke) schilders die, vaak te jonge, vrouwelijke modellen compromitterend verbeeldden en soms misbruikten.

Tegelijkertijd wordt de samenleving almaar preutser. Waar preutsheid ooit plaats maakte voor meer openheid en acceptatie van het blote lichaam, is dat de laatste decennia weer aan het omdraaien. Eind jaren ’60 en in de jaren ’70 was het allemaal niet zo’n probleem: op kunstacademies werden naaktmodellen zonder blikken of blozen geportretteerd en op televisie zagen we steeds meer ‘functioneel bloot’ – meestal vrouwen. Het leek er even op alsof ‘we’ beter om konden gaan met het blote, naakte lichaam zonder last van schaamte of onbedwingbare lust te krijgen.

Staat een soepele omgang met bloot en een respectvolle omgang met elkaar, zonder seksueel overschrijdend gedrag elkaar in de weg? Niet per se natuurlijk, maar er wringt wel wat. Bloot roept in elk geval altijd reacties op. Dat moet Thomas Widdershoven, van ontwerpbureau Thonik, ook hebben gemerkt. Hij maakte als gastcurator de tentoonstelling Bloot in Museum Kranenburgh te Bergen (NH). De tentoonstelling laat de verandering zien in de betekenis van bloot in de afgelopen decennia. Een gewaagde maar misschien ook wel noodzakelijke keuze in een tijd waarin preutsheid toeneemt. De tentoonstellingsmakers spreken over de contradictie tussen bloot dat in musea als onbeschaafd wordt ervaren en bloot bij de Klassieken dat in diezelfde musea juist wordt ervaren als beschaafd.

Met de reactie op ‘onbeschaafd bloot’ kregen overigens ook de mensen te maken die begin oktober een gigantische poster met bloot – een ingesnoerde vrouwenbil – van grafisch ontwerper Anton Beeke ophingen in het centrum van Amsterdam, als eerbetoon aan Beeke, die eerder in september van dit jaar overleed. De poster riep zoveel negatieve reacties op dat deze moest worden weggehaald uit de openbare ruimte.

Beschaving gaat over veel dingen, maar ook over de manier waarop we om kunnen gaan met bloot. Uiteindelijk kunnen we praten over preutsheid, ons laten leiden door preutsheid, ons laten shockeren door bloot of juist niet; waar het om gaat is dat er discussie mogelijk is en dat die discussie leidt tot werkelijk respect voor elkaar, acceptatie van het blote lichaam en uiteindelijk tot minder seksueel grensoverschrijdend gedrag. Of mensen daartoe in staat zijn, of we beschaafd genoeg zijn, is de vraag. Zolang we niet tot op het bot beschaafd zijn, is preutsheid misschien wel een redelijk alternatief en is normalisering van het ‘natuurlijke’ lichaam en alles wat daarbij hoort nog ver weg.

Meer Covers & Opinie

ADVERTENTIES