Uitslag

De Italiaanse schrijver Allesandro Baricco, onder meer auteur van het boek De Barbaren (2010), vertelde in de aflevering Cultuurbarbaren van VPRO Tegenlicht op 9 oktober jl. hoe kunstuitingen in de periode van 1850 tot 2000 – het tijdperk van de romantische kunst – in feite nauwelijks zijn veranderd. Nu staan we volgens Baricco echter aan het begin van een grote verandering, veroorzaakt door de komst van het internet. In zijn boek De Barbaren beschrijft hij hoe de eerste cultuuruitingen van een nieuw tijdperk vaak worden verworpen en worden gezien als onbeschaafd, barbaars. Dat zag je in de eerste helft van de 19e eeuw en dat zien we nu ook om ons heen. Ook ziet de schrijver dat het steeds acceptabeler wordt om aan de oppervlakte te blijven, in plaats van je ‘in te graven’ in de diepte, die te zien is als de basis van het denken in zuilen.

De twee presidentskandidaten Trump en Clinton lijken – elk op hun eigen wijze – kunst en cultuur betrekkelijk belangrijk te vinden, zo is te concluderen uit inventarisaties die van beide kandidaten beschikbaar zijn op de website van Americans for the Arts Action Fund. Hopelijk kunnen ze de artistieke uitingen die voortkomen uit hun publieke bestaan waarderen.

Een voorbeeld van zo’n artistieke uiting is het filmpje van Lucky TV – waarin de maker Clinton en Trump een duet uit de film Dirty Dancing laat zingen – dat de hele wereld over ging. Fundamenteler is misschien het werk van het Amerikaanse kunstenaarsduo t.Rutt – David Gleeson en Mary Mihelic – die meerdere malen stukken van de door Trump beoogde Mexicaanse muur in Californië opbouwden, gebruikmakend van materiaal dat ze in het grensgebied vonden. De rekening voor de muur stuurden ze naar de Mexicaanse regering. Ook Clinton inspireert kunstenaars, bijvoorbeeld portretschilder Sarah Sole, of de Australische kunstenaar Lushsux die een door hem op een muur in Melbourne geschilderde Clinton, in bikini met daarin 100-dollar-biljetten, moest overschilderen, en de bikini daarop veranderde in een zwarte boerka.

De uitslag van de Amerikaanse presidentsverkiezingen zullen door deze kunstuitingen niet worden beïnvloed, maar ze zullen hier en daar wel mensen aan het denken hebben gezet, troost en een andere kijk hebben gegeven. Het zijn speldenprikken aan de oppervlakte en passen in die zin in de hedendaagse wijze van betekenis geven. Surfend over de oppervlakte van alles wat er in deze wereld betekenis krijgt, zorgt kunst er voor dat we even stil staan bij de betekenis van de dingen die we aan deze oppervlakte tegenkomen en die een enorme impact op ons leven kunnen hebben. De uitslag van de Amerikaanse presidentsverkiezingen bijvoorbeeld.